Islam

Van de middenweg tot de fitra

Als de islam zich voorstelt als een middenweg is het dat hij een juiste midden onderwijst tussen eenheid en veelheid, tussen wat blijft en wat voorbij gaat. De mens die wandelt op deze weg zoekt zijn evenwicht tussen de duisternis van de wereld met, enerzijds alles wat ze kan bevatten aan verontrusting en gewelddadigheden voor hem en anderzijds het principe van eenheid dat hem terug voert naar het wezenlijke van zichzelf en waardoor hij de barmhartigheid ervaart die zich openbaart in de schepping en in ieder schepsel.

Als we dat evenwicht bereiken in ons leven dan denken we spontaan terug aan de staat van het paradijs. We voelen het leven ergens in ons, in een bevoorrechte plaats van ons wezen. We zouden niet een voorgevoel van het paradijs in dit leven al kunnen hebben, als het niet al verankert was in ieder van ons. De blijvende herinnering aan deze oorspronkelijke staat in de mens en de hoop deze terug te kunnen vinden een dag, zijn het duidelijkste teken van de fitra. Deze openbaart zich aan ons in de gestalte van een innerlijke stem, dat geen religieuze, filosofische of psychologische taal echt kan uitleggen en duidelijk maken. Weliswaar kunnen we altijd een uitleg vinden voor dat innerlijke roepen maar het is alleen door onze eigen beleving dat we er een voorgevoel kunnen hebben en niet door worden alleen.

Het is een persoonlijke ervaring, die je niet kunt delen, zonder daarom een droom te zijn of een hallucinatie die de mensen verwijdert van de tijdelijke realiteiten. Proeven van deze paradijselijke staat hier beneden, wil niet zeggen dat de wereld zo plotseling zal veranderen dat wij ons geen zorgen hoeven te maken. Het is weleer onze kijk op de wereld die zal veranderen door dat we de gewoonte zullen verliezen daarover een  oordeel van waarde te hebben en door te accepteren de tegenstellingen te dragen om er meester van te worden. De meeste tijd zijn de oordelen die we uitspreken over de wereld en de mensen haastig en wreed, omdat we zelf vaak zo onrechtvaardig en onwetend kunnen zijn.

Alleen door ons te verbinden met de eigen fitra kunnen we ons vrij maken van alle normen en waarden die zich opstellen als een muur tegen onze onschuldige en vredevolle blik op onszelf en op de wereld. Daarom laten we beginnen eerst trouw te zijn aan onszelf, aan onze oorspronkelijke natuur. Laat ons oppassen om niet in de strik van de kâfir te vallen, die deze natuur verloochent of verbergt. Vandaag, in de moslim wereld, van iemand zeggen dat hij een kâfir is, is een manier om hem te brandmerken, wat betreft de religie, als leugenaar of ongelovige.

Maar in werkelijkheid is dit woord niet meer gebruikt in zijn oorspronkelijke Arabische betekenis, die is: iets verbergen of begraven. Daarom, in de eerste betekenis, is de “ongelovige” iemand die niet de waarheid over zichzelf wil erkennen, want hij is niet meer trouw aan zijn oorspronkelijke natuur. Het probleem van de mens vandaag en gisteren is dat hij niet ophoudt zijn “ fitra” te verbergen door zich liever aan idolen te binden. De psychologen weten dat heel goed, want ze hebben steeds te maken met patiënten die ziek worden door dat wat ze willen verbergen of niet willen toegeven aan hun zelf. 

De middenweg die de islam aanbiedt is dus een weg waarop het individu zal leren stap voor stap afstand te doen van alle sluiers en illusies die een hindernis zijn voor het terugvinden van zijn adamische natuur. Dat werken op zichzelf veronderstelt een voortdurend wakker zijn van het geweten. Dat niet tot doel heeft ons intelligenter of geleerder te maken, maar enkel meer aandachtig te maken voor het principe van eenheid, dat ons verbindt met alle wezens.

Er bestaat niet in de geschiedenis van de mens, tot op heden, een vergelijkbare tijd waar de mens zo een vooruitgang heeft bereikt in de kennis van de wereld en in de mogelijkheden van zijn mentale faculteiten. Is hij daarom gelukkiger gaan leven en heeft hij een groter hart? Jammer genoeg is dat niet het geval als je de enorme energie ziet die de moderne staten tot nu toe hebben ingezet om technieken te ontwikkelen met het doel te vernielen en te doden.

Dankzij het ontwaken van het geweten is de mens terug geroepen naar het principe van zijn eenheid; dan leert hij zich niet te verliezen in de duisternis van zijn wezen, in de veelvoud van de materiele realiteiten maar vindt in zichzelf dat punt van evenwicht waar het licht zijn “fitra” verlicht. De aardse reis voortzetten in en door de juiste middenweg is de mens de kans geven in vrede zijn levensproject op te bouwen.

Bron: Therapie voor de Ziel, Sjeikh Khaled Bentounes